Over Sint-Amandsberg 

vroeger en nu 

Vroeger 

Het centrum van de deelgemeente Sint-Amandsberg wordt aangegeven door de Sint-Amandsberg of de Kapelleberg, een getuigenheuvel die van oudsher (net als de hogere Blandijnberg) het Gentse landschap domineerde.

Op de Kapelleberg bevindt zich de Sint-Amanduskapel die in 1720-1721 door bisschop Philippus van der Noot in een kenmerkende barokarchitectuur werd opgetrokken. Volgens sommige auteurs bevindt ze zich op de plaats van een oudere middeleeuwse kapel die tevens de bidplaats was van de nederzetting Zingem, te beschouwen als de oudste bewoningskern op het grondgebied van het latere Sint-Amandsberg.

Toen de deelgemeente Sint-Amandsberg in 1872 van Oostakker werd afgesplitst, kwam een nieuwe verstedelijking op gang. Aan de voet van de Kapelleberg ontstond het centrum van een nieuwe gemeente. De oude verbindingsweg met Oostakker, de huidige Visitatiestraat werd opnieuw afgelijnd. Op initiatief van pastoor Van Damme en ter gelegenheid van de inwijding van de kerk in 1847 werd de Kapelleberg een begraafplaats.

De Sint-Baafskouter is te situeren op een hoger gelegen zandrug. Tenminste van in de 10de eeuw behoorde het gebied tot de bezittingen van de Sint-Baafsabdij en waren de hoger gelegen gronden voornamelijk voor landbouw benut.

Grote delen van Sint-Amandsberg, waaronder de Sint-Baafskouter, bleven hoofdzakelijk ingenomen door land- en tuinbouw tot in de tweede helft van de 19de of zelfs tot in de 20ste eeuw.

Het ontstaan van het Westveld kaderde in een grote 12de-eeuwse ontginningsbeweging waarbij woeste gronden (bos, heide) in de overgangszones tussen hoge kouterruggen en moerasgronden in cultuur werden gebracht. Met de 20ste-eeuwse verstedelijking ontstond er ook een nieuwe parochie. De Heilig-Kruiskerk aan het Heilig-Kruisplein kwam in 1957-1960 tot stand naar ontwerp van architect P. Van Maele.
De Oude Bareel wordt grotendeels omgeven door deelgebieden die onder de deelgemeente Oostakker ressorteren.
De Oude Bareel behoorde tot het zogenoemde Westveld. In de 20ste eeuw zette de verstedelijking in met voornamelijk middelgrote woningen en villa's te midden van groen, wat in 1928 leidde tot de oprichting van de parochie van Onze-Lieve-Vrouw, bekend als De Oude Bareel.
In zoverre thans bekend zou de site Zingem op de oostelijke flank van de Kapelleberg te situeren zijn. De landbouwuitbating of villa wordt voor het eerst vermeld in 966 als afhankelijkheid van de Sint-Baafsabdij. Zingem wordt als de oudste nederzettingskern van Sint-Amandsberg beschouwd.

De Rozenbroeken zijn bekend om enkele steentijdvondsten. Topografisch behoren de Rozenbroeken tot het zogenoemde Westveldareaal. Aan de zuidkant van de Rozenbroeken bevindt zich de complexe site Herlegem waarvan de oudste vermelding uit de 10de eeuw stamt.

Vanaf de vroege Middeleeuwen was Achtene (Achtendries) een belangrijke bezitting van de Sint-Baafsabdij. Achtendries en Voordestraat behoren tot recente woongebieden. De 20ste-eeuwse verstedelijking maakte een einde aan de vele eeuwen land- en tuinbouw die het deelgebied tot dan karakteriseerden.

Topografisch, geografisch en historisch gezien is het deelgebied Sint-Bernadette internationaal bekend geworden door de archeologische site Hogeweg. Deze werd via luchtfotografische prospectie ontdekt en in de jaren 1980 gedeeltelijk systematisch opgegraven. Twee grote cirkelstructuren kunnen als ritueel-funeraire monumenten uit de vroege Bronstijd of de Midden-Bronstijd worden geïnterpreteerd. Sporen van enkele houten gebouwen, een grote drenkput voor vee, kuilen en paalsporen verwezen naar een nederzetting in de late bronstijd en de vroege ijzertijd. Vanaf de late ijzertijd werd de site opnieuw als grafveld gebruikt. Uit de Romeinse periode kwamen zowel grafstructuren als nederzettingssporen aan het licht.

Nu 

Vandaag is Sint-Amandsberg een grote en diverse wijk die bestaat uit verschillende buurten met een eigen identiteit. Met verstedelijking in het historische hart tot aan de Potuit en in het noorden meer landelijke, groene gebieden met verkavelingswijken. 

Bron: https://stad.gent/nl/sint-amandsberg

Remake van schilderij Negenmeimarkt 


Kinderen van basisschool De Toverberg maakten een remake van een oud schilderij uit 1770 dat de Negenmeimarkt in Sint-Amandsberg in herinnering brengt. Ze maakten er een creatieve herinterpretatie van. De merkpunten zoals de Kapellenberg, de drie torens van Gent, de barokke Sint-Amanduskapel, enkele windmolens en veel volk op de voorgrond werden behouden. Deze unieke versie hangt tijdelijk in De Toverberg. 

(Bron: WEGWIJS NOORD november 2023 p. 10 en 12.)

De maker van het originele schilderij over de Negenmeimarkt

Het origineel is van de hand van Engelbert Van Siclers (Gent, 6 juni 1725-24 juni 1796). Hij was een zoon uit een aristocratische advocatenfamilie van Lombardisch-Joodse afkomst. De familie speelde een belangrijke rol in Gent van de 14e tot de 16e eeuw. Engelbert was zelf ook advocaat en beoefende de schilderkunst slechts als een hobby. Hij was geen lid van de Sint-Lucasgilde. Hij werd bekend om zijn Gentse stadsgezichten waarin het Gent uit die tijd te zien is en ook groepen mensen in feestkleding. Zijn werken zijn belangrijk als historische documenten voor de geschiedenis van Gent. De meeste van zijn werken worden bewaard in de bibliotheek van de UGent. Vier andere bevinden zich in het STAM.

Engelbert was gehuwd met Anne Bernardine Mechelynck.

(Bron: https://www.wikiwand.com/en/Engelbert_van_Siclers#google_vignette

Het originele schilderij

Via deze link leest u meer over het schilder en de maker: https://www.verledenweek.ugent.be/wp-content/uploads/2022/07/VW_Tentoonstelling_Zichten-op-St-Amandsberg.pdf

Historiek van de Negenmeimarkt

De Negenmeimarkt is een jaarmarkt met een lange traditie die wordt georganiseerd in het weekend dat valt rond 9 mei op de Antwerpsesteenweg in Sint-Amandsberg. De oorsprong ervan is terug te voeren tot de 11de eeuw, tot een wijdingsfeest in de Sint-Baafsabdij. Aanvankelijk gebeurde dit in het Sint-Baafsdorp, in de leefgemeenschap nabij de Sint-Baafsabdij.

Toen keizer Karel V de Gentse rebellie in het jaar 1540 aan banden legde, maakten de Sint-Baafsabdij en het dorp plaats voor de aanleg van het Castrum Novum, het latere Spanjaardenkasteel. De Negenmeimarkt kon gelukkig blijven bestaan, maar verhuisde naar een andere plek: naar de omgeving van de Antwerpsesteenweg. 

Een centraal gegeven bij de organisatie van de Negenmeimarkt is de paardenmarkt. Later uitgebreid naar veemarkt. Nog later kwam er ook een heuse kermis aan te pas. 

Domien Ingels (1881-1946), tekende heel wat paarden. Op 2 september 1930 kocht de gemeente Sint-Amandsberg het schilderij De Paardenmarkt van hem. Het kreeg een ereplaats in het gemeentehuis en fungeerde jaren als symbool voor de eeuwenoude Negenmeimarkt.

(Bron: naar https://nl.wikipedia.org/wiki/Negenmeimarkt)